Yatırımcılar son dönemlerde çeşitlendirme yolu ile daha düşük risk, daha pratik yatırım ve kişiselleştirme olanaklarından ötürü Borsa Yatırım Fonu (ETF) üzerine odaklanmaya başladı.
Peki Borsa Yatırım Fonu (ETF) nedir, ne işe yarar ve türleri neler? ETF ile Yatırım Fonu ve Hisse Senedi arasındaki fark nedir? ETF ile ilişkili avantajlar ve dezavantajlar neler? Ve ETF yatırımından önce nelere dikkat etmelisiniz?
Borsa Yatırım Fonu (ETF) Nedir?
Borsa Yatırım Fonu (ETF) belirli bir endeksi, sektörü, emtiayı veya finansal varlığı baz alan ve borsada işlem gören menkul kıymetler sepetidir.
ETF’ler, benzer amaçlara hizmet eden yatırım fonlarının aksine tıpkı bir hisse senedi gibi borsada işlem görür ve işlem saatleri içerisinde alınıp satılabilir.
Yatırımcılar, ETF yatırımı yaptıklarında portföy çeşitlendirmesi yoluyla daha düşük risk, birden fazla varlık içermesi açısından daha pratik yatırım ve benzer özelliklere sahip varlıklardan oluşması nedeniyle kişiselleştirme gibi çeşitli avantajlar sağlarlar.
Ayrıca ETF’ler, hisselere tek tek yatırım yapmak ile kıyaslandığında önemli ölçüde daha düşük komisyon ücretlerine sahiptir.
Sepet Nedir?
Sepet, benzer temaya sahip veya belirli kriterleri paylaşan birden çok varlığın koleksiyonudur. Bu varlık; hisse senedi, emtia, para birimi, kripto para veya çeşitli menkul kıymetler olabilir.
İlk ETF, S&P 500 endeksini baz alan ve bugün hâlâ yaygın olarak işlem görmeye devam eden SDPR S&P 500 ETF’dir.
Bitcoin ETF’leri hakkında daha ayrıntılı bilgi edinmek için Bitcoin ETF Nedir? isimli makalemize göz atabilirsiniz.
Borsa Yatırım Fonu (ETF), Yatırım Fonu ve Hisse Senedi Arasındaki Farklar Neler?
| Borsa Yatırım Fonu (ETF) | Yatırım Fonu | Hisse Senedi |
|---|---|---|
| Belirli bir endeksi, sektörü, emtiayı veya finansal varlığı baz alan ve borsada işlem gören menkul kıymetler sepetidir. | Tahvilleri, menkul kıymetleri veya getiri sağlayan diğer araçları baz alan yatırım sepetidir. | Performansa dayalı getiri sağlayan menkul kıymettir. |
| Baz aldığı fonun net varlık değerinin üstünde veya altında bir fiyattan işlem görebilir. | Baz aldığı fonun net varlık değerinden işlem görür. | Getirileri piyasadaki gerçek performansa dayalıdır. |
| Tıpkı hisse senedi gibi normal piyasa işlem saatlerinde işlem görür. | Yalnızca belirli zamanlarda işlem görür. | Normal piyasa işlem saatlerinde işlem görür. |
| Baz aldığı menkul kıymetlerin gerçek sahipliğini içermez. | Baz aldığı menkul kıymetlerin gerçek sahipliğini içerir. | Menkul kıymetin fiziksel mülkiyetini içerir. |
| Aynidir, nakde çevrilemez. | Fonun o günkü net varlık değerinden nakde çevrilebilir. | Nakit olarak satılır ve alınır. |
| Risk, portföy çeşitlendirmesi yoluyla farklı varlıklar arasında dağıtılır. | Risk, portföy çeşitlendirmesi yoluyla farklı varlıklar arasında dağıtılır. | Risk, hisse senedinin performansına bağlıdır. |
ETF, tıpkı bir geleneksel yatırım fonu gibi belirli bir endeksi, sektörü, emtiayı veya finansal varlığı baz alan menkul kıymetler sepetidir.
Buna karşın yatırım fonları yalnızca piyasa işlem saatlerinin dışında kalan kısıtlı bir zaman diliminde işlem imkanı sunarken ETF, tıpkı bir hisse senedi gibi normal piyasa işlem saatlerinde işlem görür.
Ayrıca çoğu ETF genellikle yatırım fonlarına nazaran daha likit ve daha uygun maliyetli olma eğilimindedir.
ETF’nin değeri borsada alınıp satıldıkça değişir. Bu nedenle belirli varlıkları baz alsa da, baz aldığı fonun net varlık değerinin üstünde veya altında bir fiyattan işlem görebilir.
Bu yönü ile ETF’leri, bir hisse fiyatına sahip olan ve açığa satılabilen bir menkul kıymet olarak tanımlamak da mümkündür.
Borsa Yatırım Fonu (ETF) Türleri Neler?
Yatırımcılar; yatırım amaçlarına, getiri beklentilerine ve risk iştahlarına bağlı olarak farklı türde ETF’ler arasında tercihte bulunabilir.
- Tahvil ETF’leri: Yatırımcılara düzenli getiri sağlamak için kullanılır ve gelir dağılımı baz alınan tahvilin ya da tahvillerin performansına bağlıdır.
- Hisse Senedi ETF’leri: Benzer temaya sahip veya belirli kriterleri paylaşan birden çok hisse senedinin koleksiyonudur ancak yatırım fonlarının aksine hisse senetlerinin gerçek sahipliğini içermez. (Örn; yüksek performans gösteren hisse senetlerinin veya büyüme potansiyeline sahip olan hisse senetlerinin koleksiyonu)
- Sektör ETF’leri: Belirli bir sektöre veya endüstriye odaklanan hisse senetlerinin koleksiyonunu içerir ve çeşitlendirme yoluyla riski dağıtmak için tercih edilebilir.
- Emtia ETF’leri: Altın ve ham petrol gibi çeşitli emtiaları kapsar ve portföy çeşitlendirmesi yoluyla riski dağıtmak için tercih edilebilir.
- Döviz ETF’leri: Yerli ve yabancı para birimlerinden oluşan döviz çiftlerini baz alan yatırım aracıdır. Yatırımcılar volatiliteden kaçınmak, spekülasyon yapmak ve enflasyondan korunmak gibi sebeplerle tercih edebilirler.
- Ters ETF’ler: Türevleri kullanarak short pozisyon yolu ile hisse senedinin veya diğer finansal varlıkların fiyat düşüşlerinden kazanç elde etmeyi amaçlar. Yatırımcılar pek çok Ters ETF’nin çoğu zaman ETN olduğunu unutmamalıdır.
- Kaldıraçlı ETF’ler: Baz alınan yatırımın getirisindeki bazı katlar. Örneğin S&P 500 %1 yükselirse, 2x kaldıraçlı S&P 500 ETF’si %2 getiri sağlar. (Aynısı değer kaybı durumu için de geçerlidir.)
Borsa Yatırım Fonu (ETF) Yatırımı Yaparken Nelere Dikkat Edilmeli?
- İşlem Hacmi
- Giderler
- Performans
ETF’lere yatırım yapmanın bazı avantajları ve dezavantajları bulunur. Bu koşulları doğru bir şekilde analiz ettikten sonra ETF yatırımı yapabileceğiniz bir platformda yatırımcı hesabı oluşturabilirsiniz.
Günümüzde çok sayıda farklı ETF bulunmaktadır. Araştırma sürecinde hatırlanması gereken en önemli nokta, ETF’lerin hisse senedi veya tahvil gibi bireysel menkul kıymetlere benzemediğidir.
Dolayısı ile yatırım yapmadan önce ETF tarafından kapsanan sektörü bir bütün olarak düşünmeniz ve değerlendirmeniz gerekir.
Yeni yatırımcılar maliyet ortalamasını düşürmek ve yatırımlarını zamana yaymak için Dolar Maliyet Ortalaması olarak da bilinen bir yatırım stratejisini tercih edebilirler.
İşlem Hacmi
ETF ne kadar yüksek bir işlem hacmine sahipse, bu onun o kadar likit olduğunu ve onunla alım satım yapmanın o kadar kolay olacağını gösterir.
İşlem Hacmi, belirli bir finansal varlığın belirli bir süre içerisinde maruz kaldığı el değiştirme miktarıdır.
Hacim çoğu zaman günlük periyotlar hâlinde hesaplanır ve belirli bir varlığın gün içerisinde ne kadar alım – satım işlemine sahip olduğu hakkında bilgi verir.
Giderler
ETF’ler bazı idari maliyetlere sahiptir çünkü baz alınan varlıkların zaman zaman incelenmesi ve gerekirse güncellenmesi gerekir. ETF’nin gider oranı ne kadar düşük olursa, yatırımınızın maliyetlere ayrılan kısmı da o kadar az olur.
Çoğu zaman düşük giderlere sahip olan fonlara yatırım yapmak daha cazip bir seçenek gibi gözükecektir ancak bazen, aktif olarak yönetilen ve dolayısı ile daha fazla maliyete sahip olan bazı fonlar, bu maliyeti telafi edecek kadar güçlü bir performans sunabilir.
Performans
ETF’nin geçmiş dönem performansı yatırımcılar tarafından tercih edilen bir başka ölçüdür ancak geçmiş performansın, gelecekteki olası getiri için gösterge olmadığını unutmamak gerekir.
Borsa Yatırım Fonu (ETF) Avantajları ve Dezavantajları Neler?
| Borsa Yatırım Fonu (ETF) Avantajları | Borsa Yatırım Fonu (ETF) Dezavantajları |
|---|---|
| Tek bir işlemle farklı sektörlerden pek çok hisse senedine, emtiaya veya finansal varlığa yatırım yapma imkanı. | Baz aldığı menkul kıymetlerin gerçek sahipliğini içermez. |
| Risk, portföy çeşitlendirmesi yoluyla farklı varlıklar arasında dağıtılır. | ETF’nin fiyatı baz alınan varlıkların net değerinin üzerinde veya altında işlem görebilir. |
| Düşük işlem ücretleri ve gider oranları. | Aktif ETF’lerin ücretleri yüksek olabilir. |
ETF’ler, hisselere tek tek yatırım yapmak ile kıyaslandığında daha düşük komisyon ücretleri sunar çünkü yatırımcıların yalnızca bir alım ya da satım işlemi yapması gerekir.
ETF’nin baz aldığı fonu işletmenin ve yönetmenin bir maliyeti vardır ancak ETF’ler genellikle bir endeksi baz aldığı için bu maliyet düşüktür.
Örneğin bir ETF S&P 500 endeksini baz alıyorsa, S&P 500 endeksindeki tüm hisse senetlerini içerecektir.
Bu da onu Pasif ETF hâline getirir çünkü yönetimi daha az zaman alır. Buna karşın tüm ETF’lerin endeksi pasif olarak izlemeyebileceğini unutmamak gerekir.
Portföy yöneticilerinin fon içerisindeki varlıklar ve bu varlıkların ağırlıkları üzerine daha sık karar aldığı ETF’ler ise Aktif ETF olarak adlandırılır.
Burada daha fazla harcama oranı olacağı için Aktif ETF tipik olarak daha maliyetli olma eğilimindedir ancak yukarıda açıkladığımız gibi bu her zaman kötü bir durum olmayabilir.
