Yatırım, mevcutta sahip olunan varlıkların gelecekte kazanç sağlama amacı ile çeşitli şekillerde değerlendirilmesi sürecidir.
Buffet bu terimi “Yatırım, gelecekte daha fazla para kazanmak için bugünkü tüketimden vazgeçmektedir.” sözleri ile tanımlamaktadır.
Ancak çoğu yatırım aracı garanti getiri vaat etmediğinden yatırımcılar, piyasa koşullarına bağlı olarak başlangıçta sahip oldukları ana paradan kaybetme riskini göze almalıdır.
Yatırımcıların bu tür riskleri yönetirken kullandığı tekniklerden birisi de Dolar Maliyet Ortalaması anlamına gelen Dollar Cost Averaging (DCA) stratejisidir.
Peki Dolar Maliyet Ortalaması (DCA) nedir, tam olarak ne işe yarar, yararları neler ve kimler Dollar Cost Averaging stratejisini kullanmalıdır?
Dolar Maliyet Ortalaması (DCA) Nedir?
Dollar Cost Averaging kelimelerinin kısaltmalarından oluşan DCA, Türkçe’de Dolar Maliyet Ortalaması anlamına gelmektedir.
DCA, bir finansal varlığa varlığın güncel piyasa fiyatı ne yönde hareket ederse etsin düzenli aralıklarla eşit miktarda paranın sistematik olarak yatırılması stratejisidir.
Bu strateji nihai portföyde fiyat hareketlerinin etkisini azaltarak özellikle de yeni yatırımcıları volatilite riskine karşı korumaya yardımcı olur.
Örnek bir senaryoda 1 BTC = 100 TRY olarak varsayalım ve Ahmet’in sahip olduğu 100 TRY ile BTC yatırımı yapmak istediğini düşünelim.
Ahmet, dilerse bu 100 TRY’i tek seferde BTC yatırımı için ayırabilir. Bu durumda Ahmet’in sabit bir maliyeti olacaktır ancak fiyat hareketlerine karşı daha duyarlı hale gelecektir.
Başka bir senaryoda Ahmet, DCA stratejisini kullanarak 10 gün boyunca her gün benzer saatlerde 10 TRY’lik BTC yatırımı yapmayı tercih edebilir.
Bu süreçte Bitcoin’in fiyatı düzenli olarak yukarı yönde hareket ederse Ahmet, DCA stratejisini kullandığı için daha az kâr edecektir ancak Bitcoin’in fiyatı düzenli olarak aşağı yönde hareket ederse zararı da ilk senaryoya kıyasla daha az olacaktır.
Başka bir ifade ile DCA, Ahmet’in belirsiz bir ortamda riskleri dağıtmasına yardımcı olur. Stratejinin Dolar Maliyet Ortalaması olarak adlandırılmasının nedeni de budur.
Dolar Maliyet Ortalaması (DCA) Avantajları Neler?
- Yatırımcılar, düzenli ve eşit alım yolu ile maliyet ortalamasını dengede tutabilirler.
- Yatırımcılar, düşüş trendi sırasında da alımlara devam edeceği için maliyet ortalaması düşmeye devam edeceğinden zarar tek seferlik alıma nazaran daha az olacaktır.
- Yatırımcılar, DCA ile düzenli yatırım yapma alışkanlığı kazanabilirler.
- DCA, yatırımcılar için düşük riskli ve risk yönetimi yüksek bir yatırım stratejisidir. Bu, yeni yatırımcılara stratejik bir bakış açısı sağlar.
- DCA, düzenli ve eşit alım gerektirdiğinden yatırımcıları panik satışlarına karşı korur.
Dolar Maliyet Ortalaması (DCA) Dezavantajları Neler?
- Yatırımcılar, yükseliş trendi sırasında da alımlara devam edeceği için maliyet ortalaması yükselmeye devam edeceğinden getiri tek seferlik alıma nazaran daha az olacaktır.
- Yatırımcıların bazı durumlarda tek seferlik işlemlere nazaran daha fazla sayıda işlem yapılması gerektiğinden daha fazla komisyon ödemesi gerekebilir ancak çoğu borsada ücretler işlem adedi ile değil işlem tutarı ile hesaplandığından bu genelde önemli bir fark olmamalıdır.
Dolar Maliyet Ortalaması (DCA) Nasıl Kullanılır?
Dolar Maliyet Ortalaması (DCA) stratejisini kullanmaya başlamadan önce yatırım yapılacak varlıklar, hedeflenen yatırım periyotları ve miktarı belirlenmelidir.
Ardından her periyotta başlangıçta belirlenen miktar kadar başlangıçta belirlenen varlıklara yatırım yapılmalıdır.
Dolar Maliyet Ortalaması (DCA) Örneği
Örneğimizde 1 BTC = 100 TRY varsayımı üzerinden Ahmet’in 100 TRY bakiyesi ile seçebileceği yatırım stratejilerini ele alalım.
Ahmet, dilerse 100 TRY bakiyesi ile tek seferde 1 BTC alabilir. Bu durumda Ahmet’in sabit bir maliyeti olacaktır ancak fiyat hareketlerine karşı daha duyarlı hale gelecektir.
Senaryo #1: BTC %10 Değer Kazanır
| Gün | BTC Fiyatı | Ahmet’in Portföyü |
|---|---|---|
| 1 | 100 TRY | 100 TRY |
| 2 | 102 TRY | 102 TRY |
| 3 | 101 TRY | 101 TRY |
| 4 | 104 TRY | 104 TRY |
| 5 | 98 TRY | 98 TRY |
| 6 | 105 TRY | 105 TRY |
| 7 | 110 TRY | 110 TRY |
| 8 | 107 TRY | 107 TRY |
| 9 | 103 TRY | 103 TRY |
| 10 | 110 TRY | 110 TRY |
10. Gün’de 1 BTC = 110 TRY (+%10) olursa Ahmet’in başlangıçta yatırmış olduğu 100 TRY, 10. Gün’ün sonunda 110 TRY olacak ve Ahmet %10 kâr etmiş olacaktır.
Senaryo #2: BTC %10 Değer Kaybeder
| Gün | BTC Fiyatı | Ahmet’in Portföyü |
|---|---|---|
| 1 | 100 TRY | 100 TRY |
| 2 | 98 TRY | 98 TRY |
| 3 | 97 TRY | 97 TRY |
| 4 | 96 TRY | 96 TRY |
| 5 | 102 TRY | 102 TRY |
| 6 | 95 TRY | 95 TRY |
| 7 | 90 TRY | 90 TRY |
| 8 | 93 TRY | 93 TRY |
| 9 | 97 TRY | 97 TRY |
| 10 | 90 TRY | 90 TRY |
10. Gün’de 1 BTC = 90 TRY (-%10) olursa Ahmet’in başlangıçta yatırmış olduğu 100 TRY, 10. Gün’ün sonunda 90 TRY olacak ve Ahmet %10 zarar etmiş olacaktır.
Peki Ahmet, DCA ile yatırım yapmak isteseydi ne olurdu? Şimdi, Ahmet’in 10 Gün boyunca her gün 10 TRY’lik BTC yatırımı yaptığını varsayalım.
Senaryo #1: BTC %10 Değer Kazanır
| Gün | BTC Fiyatı | Ahmet’in Portföyü | Ahmet’in Portföyü | Yatırım |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 100 TRY | 0,1 BTC | 10,00 TRY | 10 TRY |
| 2 | 102 TRY | 0,1980 BTC | 20,19 TRY | 10 TRY |
| 3 | 101 TRY | 0,2970 BTC | 29,99 TRY | 10 TRY |
| 4 | 104 TRY | 0,3931 BTC | 40,88 TRY | 10 TRY |
| 5 | 98 TRY | 0,4951 BTC | 48,51 TRY | 10 TRY |
| 6 | 105 TRY | 0,5903 BTC | 61,98 TRY | 10 TRY |
| 7 | 110 TRY | 0,6812 BTC | 74,93 TRY | 10 TRY |
| 8 | 107 TRY | 0,7746 BTC | 82,88 TRY | 10 TRY |
| 9 | 103 TRY | 0,8716 BTC | 89,77 TRY | 10 TRY |
| 10 | 110 TRY | 0,9625 BTC | 105,87 TRY | 10 TRY |
10. Gün’de 1 BTC = 110 TRY (+%10) olursa Ahmet’in süreç boyunca yatırmış olduğu toplam 100 TRY, 10. Gün’ün sonunda 105,87 TRY olacak ve Ahmet %5,87 kâr etmiş olacaktır.
Ahmet, birinci günde tek seferde yatırım yapmış olsaydı 1 BTC’e sahip olacağından 10 TRY getiri elde etmiş olacaktı ancak riski yöneterek 5,87 TRY getiri elde etmiş oldu.
Bunun neden önemli olabileceğine bir sonraki senaryoda göz atalım:
Senaryo #2: BTC %10 Değer Kaybeder
| Gün | BTC Fiyatı | Ahmet’in Portföyü | Ahmet’in Portföyü | Yatırım |
|---|---|---|---|---|
| 1 | 100 TRY | 0,1 BTC | 10,00 TRY | 10 TRY |
| 2 | 98 TRY | 0,2020 BTC | 19,79 TRY | 10 TRY |
| 3 | 97 TRY | 0,3050 BTC | 29,58 TRY | 10 TRY |
| 4 | 96 TRY | 0,4091 BTC | 39,27 TRY | 10 TRY |
| 5 | 102 TRY | 0,5071 BTC | 51,72 TRY | 10 TRY |
| 6 | 95 TRY | 0,6123 BTC | 58,16 TRY | 10 TRY |
| 7 | 90 TRY | 0,7234 BTC | 65,10 TRY | 10 TRY |
| 8 | 93 TRY | 0,8309 BTC | 77,27 TRY | 10 TRY |
| 9 | 97 TRY | 0,9339 BTC | 90,58 TRY | 10 TRY |
| 10 | 90 TRY | 1,045 BTC | 94,05 TRY | 10 TRY |
10. Gün’de 1 BTC = 90 TRY (-%10) olursa Ahmet’in süreç boyunca yatırmış olduğu toplam 100 TRY, 10. Gün’ün sonunda 94,05 TRY olacak ve Ahmet %5,95 zarar etmiş olacaktır.
Ahmet, birinci günde tek seferde yatırım yapmış olsaydı 1 BTC’e sahip olacağından 10 TRY zarar etmiş olacaktı ancak riski yöneterek 5,95 TRY zarar etmiş oldu.
Ayrıca Ahmet’in artık ilk senaryoda sahip olacağı 1 BTC yerine 1,045 BTC’den oluşan bir portföye sahip olduğu da unutulmamalıdır.
Kripto Paralarda Dolar Maliyet Ortalaması
DCA, başta döviz, emtia, hisse senedi ve fon alımlarında olmak üzere pek çok finansal varlığa uygulanabilen bir stratejidir ve kripto para yatırımlarında da sıklıkla tercih edilir.
Başta Bitcoin olmak üzere pek çok kripto para birimi yüksek fiyat oynaklığına sahip olduğundan yatırımcılar çeşitli volatilite riskleri ile karşı karşıya kalabilir ve DCA, kimi yatırımcılar için bu riski yönetmek adına uygun tekniklerden birisidir.
Elbette her yatırımcının risk iştahı farklı olduğundan herkes için ideal olan tek bir yatırım stratejisinden bahsetmek mümkün değildir ancak özellikle de piyasanın temelleri hakkında yeterli içgörüye sahip olmadığını düşünen yeni yatırımcılar DCA ile birlikte riskleri azaltabilirler.
