Büyük İskender’in m.ö. 4. yüzyıl döneminde gerçekleştirdiği büyük çaplı fetihler Yunanlara; Mısırlıların, Perslerin ve Babillilerin medeniyetlerine erişim imkanı sundu ve Yunan gezginler buralarda gördükleri ve etkilendikleri yapıları listelemeye başladılar.
Yunan gezginlerin başlangıçta “görülecek yerler” anlamına gelen “theamata” ve sonrasında “harikalar” anlamına gelen “thaumata” kelimeleri ile andıkları bu listeler bir anlamda onlar için Antik Dünya’nın seyahat rehberi olarak da tanımlanabilirdi.
Ancak Antik Dünyanın Yedi Harikası olarak bilinen ve içinde Giza Piramidi, Babil’in Asma Bahçeleri, Zeus Heykeli, Artemis Tapınağı, Halikarnas Mozolesi, Rodos Heykeli ve İskenderiye Feneri’nin yer aldığı klasik liste, o dönem Yunan gezginler tarafından bilinen dünyanın tümünü (ya da büyük oranda çoğunu) temsil eden Akdeniz ve Orta Doğu bölgelerinden yapıtları kapsıyordu.
Bununla birlikte Yunanların yeterli miktarda etkileşimde bulunmadıkları daha uzak toplulukların yapıtları, o dönem sıradan bir Yunan tarafından bilinmedikleri için ilk listelerde yer almamıştı.
Dünyanın Yedi Yeni Harikası, İsviçre merkezli New7Wonders Vakfı tarafından 2000’li yılların başlarında düzenlenen ve yüz milyonun üzerinde katılımcının oyları sonucunda belirlenen daha yakın tarihli, daha modern ve daha geniş ölçekli bir listedir.
Günümüzde Antik Dünyanın Yedi Harikası ve Dünyanın Yedi Yeni Harikası’na ek olarak Doğanın Yedi Yeni Harikası ve Endüstriyel Dünyanın Yedi Harikası gibi farklı türden tanımları kullanan, farklı türden yapıları ve oluşumları dahil eden, farklı gruplarca hazırlanmış ya da kabul görmüş çok sayıda liste daha bulunmaktadır.
Peki Dünyanın Yedi Yeni Harikası nedir, nerededir, bu liste kim tarafından hazırlandı ve onları bu kadar önemli kılan nokta tam olarak nedir? Bu içeriğimizde merak edilen önemli noktaları ele alacağız.
Dünyanın Yedi Yeni Harikası Nedir?
- Çin Seddi
- Petra
- Kolezyum
- Chichen Itza
- Machu Picchu
- Kurtarıcı İsa
- Tac Mahal
- Giza Piramidi (Onur Ödülü)
Dünyanın Yedi Yeni Harikası listesi sırası ile Çin Seddi, Petra, Kolezyum, Chichen Itza, Machu Picchu, Kurtarıcı İsa, Tac Mahal ve Giza Piramidi olarak sıralanmaktadır.
Antik Dünyanın Yedi Harikası listesindeki yedi yapı arasında günümüzde hala ayakta kalan tek yapı olan Giza Piramidi, listenin onur üyesi olarak sekizinci sırada bulunmaktadır.
Antik Dünyanın Yedi Harikası listesinin aksine Dünyanın Yedi Yeni Harikası listesinde bulunan tüm yapıtlar, bazıları binlerce yıllık olsa da kısmen ya da tamamen günümüzde hala ayaktadır.
Başlangıçta 200 yapıdan oluşan oylama listesi oylamalar sonrasında 77 seçeneğe kadar daralmış ve 2006 yılında 77 yapı arasından seçilen 21 yapı finalist olmuştur. Bu 21 yapı arasından 7 yapı listenin kazananları seçilmiştir.
21 yapı arasından finale kalan diğer 14 yapı şu şekildedir: (Giza Piramidi onur ödülünü kazanarak listeye 8. sıradan dahil edilmiştir.)
- Giza Piramidi – Kahire, Mısır
- Ayasofya – İstanbul, Türkiye
- Atina Akropolisi – Atina, Yunanistan
- El Hamra Sarayı – Granada, İspanya
- Angkor Vat – Kamboçya
- Moai Heykelleri – Paskalya Adası, Şili
- Eyfel Kulesi – Paris, Fransa
- Kiyomizu-dera – Kyoto, Japonya
- Kızıl Meydan – Moskova, Rusya
- Neuschwanstein Şatosu – Füssen, Almanya,
- Özgürlük Heykeli – New York, ABD
- Stonehenge – Salisbury, İngiltere
- Sidney Opera Evi – Sidney, Avustralya
- Timbuktu – Timbuktu, Mali
İstanbul’un en önemli kültürel ve tarihi yapılarından birisi olan, inşasına 360 yılında başlanan ve 537 yılında tamamlanan ve İspanya’daki Sevilla Katedrali tamamlanana dek (1507) yaklaşık 1.000 yıl boyunca dünyanın en büyük katedrali olan Ayasofya da finale kalan 21 yapıdan biridir.
Bir sonraki İstanbul turunuzda kesinlikle görmenizi önerdiğimiz mekanları, denemenizi önerdiğimiz lezzetleri ve gitmenizi önerdiğimiz restoranları derlediğimiz İstanbul Gezi Rehberi içeriğimize göz atmayı unutmayın.
Çin Seddi
- Konum: Çin
- Durumu: Kısmen Ayakta
Çin Seddi, yapımına Antik Çin döneminde başlanan eski bir savunma duvarıdır. Çin Seddi’nin inşasına Antik Çin döneminde başlanmış olsa da savunma duvarının önemli bir bölümü Çin’in İmparatorluk Dönemi sırasında inşa edilmiştir.
Çin Seddi, 8.851,8 km tahmini toplam uzunluğu ile dünyanın en uzun savunma duvarı unvanına sahiptir ancak sadece çoğu Ming Hanedanlığı döneminde inşa edilen yaklaşık 2.500 km’lik daha sınırlı bir bölümü günümüze dek ulaşmayı başarmıştır.
Ek olarak, bazı arkeolojik araştırmalar Çin Seddi’nin tüm kolları ile birlikte toplam 21.196 km nihai uzunluğa sahip olduğunu öne sürmektedir.
Çin Seddi gibi devasa bir savunma hattının neden inşa edildiği hakkında herkesçe kabul görmüş net bir fikir birliği bulunmamaktadır ancak tarihçiler ağırlıklı olarak şu birkaç sebep üzerinde yoğunlaşmaktadır:
- Ülkenin sınırlarını Türk ve Moğol boylarının saldırılarına karşı korumak.
- Ülkeden kaçışları önlemek.
- Ülkenin sınır ve gümrük süreçlerini daha efektif bir şekilde kontrol etmek.
- Ülkenin tek bir yönetim altında birleştiğini içerideki ve dışarıdaki unsurlara dolaylı olarak göstermek.
Çin Seddi’ndeki bazı duvarlar m.ö. 700’ler gibi oldukça erken bir dönemde inşa edilmiştir ancak inşaat için gerekli olan malzemelerin lojistiği ile ilgili sorunlar yaşandığından inşaatçılar her bölgede o bölgenin ulaşması kolay olan yerel kaynaklarını kullanmış, bunun sonucunda bazı bölgelerde duvarlar taştan yapılırken bazı bölgelerde ahşap ve sıkıştırılmış toprak gibi daha hafif malzemeler kullanılmıştır.
Bunun sonucunda erken dönemde inşa edilen duvarların önemli bir bölümü zaman içinde aşınmış ve sonunda yok olmuştur.
Çin’in İmparatorluk Dönemi boyunca Çin Seddi’nde onarımlar, geliştirmeler ve eklemeler yapılmıştır. Bu dönemde kullanılan malzemeler ağırlıklı olarak taş, tuğla, fayans ve kireç gibi daha sert malzemeler olmuştur. Çin Seddi’nin günümüze dek ulaşan bölümleri büyük oranda İmparatorluk Dönemi sırasında inşa edilmiştir.
Çin Seddi’nin uzaydan görülebildiğine yönelik iddialar gerçekçi değildir. Çin Seddi’nin Ay’dan görülebileceğine yönelik iddianın bilinen ilk referansı, insanlar henüz Ay’a bile çıkmamışken, 1754 yılında William Stukeley tarafından gönderilen bir mektupta yer almaktadır.
Bu konu hakkındaki daha ayrıntılı bir içeriğimize Uzaydan Görülebilen Yapılar Hangileri? üzerinden göz atabilirsiniz.
Petra
- Konum: Ürdün
- Durumu: Kısmen Ayakta
Petra, yerel olarak Raqmu olarak da bilinen ve Ürdün sınırlarında bulunan tarihi ve arkeolojik bir şehirdir. Petra civarındaki ilk yerleşimlerin m.ö. 7000 gibi erken bir dönemde başladığı tahmin edilmektedir ancak Petra’nın bilinirliği m.ö. 400 civarında göçebe bir Arap halkı olan Nabatilerin Petra’ya yerleşmesi ve Petra’nın Nabati Krallığı’nın başkenti olması ile birlikte daha da artmıştır.
Petra, Nabatilerin oyma mimari konusundaki kabiliyetlerini açıkça sergileyen, kumtaşı kayalığı üzerine oyularak inşa edilmiş ve yer yer Helenistik mimari unsurları barındıran bir yerleşim bölgesidir.
Nabatiler şehrin dört bir yanındaki kayalıkları dikkatli bir şekilde oyarak orada tapınaklar, saraylar ve diğer yerleşim birimlerini oluşturmuştur.
Bu yapılaşmanın mimari unsurları ona bakanları kendine hayran bırakmış ve kentin “Gül Şehri” olarak anılmasına neden olmuştur.
Kolezyum
- Konum: İtalya
- Durumu: Kısmen Ayakta
Kolezyum, İtalya’nın Roma kentinin merkezinde bulunan eliptik şekle sahip bir amfitiyatrodur. Roma mimarisinin ikonik yapılarından biri olan Kolezyum, aynı zamanda şu ana dek inşa edilmiş en büyük amfitiyatro unvanını da elinde bulundurmaktadır.
Kolezyum’un inşasına 72 yılında başlandı ve 8 yıl süren inşaat sürecinin ardından 80 yılında tamamlandı ancak takip eden dönemlerde irili ufaklı değişiklikler yapıldı.
189 metre uzunlukta ve 156 metre genişlikte olan yapı tek seferde tahmini 50.000 ila 80.000 kişi ağırlama kapasitesine sahipti.
Kolezyum’da çok sayıda dikkat çeken mimari unsur bulunmaktaydı. Örneğin tavan arasına yerleştirilen konsollar ile desteklenen tenteler, gün ışığını ve yağmuru seyircilerden uzak tutmak için kullanılıyordu.
Yapı, hızlı girişleri ve çıkışları sağlamak için 1’i imparatora, 3’ü asillere ve 76’sı genel halka ayrılan toplamda 80 girişe – çıkışa sahipti. Olası bir acil durumda Kolezyum’daki binlerce kişi yalnızca birkaç dakika içinde sorunsuz bir şekilde tahliye edilebilirdi. Seyircilere, onları doğru bölüme yönlendiren çanaktan ve çömlekten yapılan biletler verilirdi.
Başlangıçta halka açık eğlence, gösteri ve cezalandırma amaçları ile kullanılan Kolezyum, Erken Orta Çağ döneminde farklı bir kullanım alanına evrilmiş ve taş ocağı, lojman, tapınak, atölye ve konut gibi çok farklı amaçlarla kullanılmıştır.
Bölgede süregelen depremler ve taş hırsızlıkları sonucunda yapı zaman içinde aşınmış ve önemli ölçüde hasar görmüştür ancak belirli bir ölçüde günümüze dek ulaşmayı başarmıştır.
Chichen Itza
- Konum: Meksika
- Durumu: Kısmen Ayakta
Chichen Itza, günümüzün Meksika sınırlarında bulunan eski bir Maya şehri idi. Kentin üzerine kurulu olduğu bölge günümüzde bir arkeolojik alan olarak kullanılmaktadır.
Chichen Itza kelimeleri Maya dilinde, bölgenin altından geçen ve su ihtiyaçlarını karşılayan yeraltı nehirlerine atıfta bulunmuş olması muhtemel olan “Itza kuyusunun ağzında” anlamına gelir.
Kentin ne zaman inşa edildiği konusunda net bir fikir birliği bulunmasa da genel kabul 400 ila 500’lü yılları işaret etmektedir ancak her halükarda 600’lü yıllara gelindiğinde Chichen Itza, Maya kültürü için önemli bir siyasi ve ekonomik merkezdi.
Chichen Itza dendiği zaman akla gelen ilk yapılardan biri olan ve İspanyolca’da Kale anlamına gelen El Castillo, 30 metre uzunlukta tapınak görevi gören bir basamak piramididir.
El Castillo, başarılı ışık ve ses yönlendirmeleri ile tanınır. Örneğin Güneş ışıkları öğleden sonra tapınağın kuzeybatı köşesine düşer ve üçgen biçimindeki gölgelere yol açarak bir yılanın tapınaktan sürünerek aşağı doğru indiği izlenimini yaratır.
Ayrıca tapınağın etrafında ellerinizi çırptığınızda ortaya çıkan sesin quetzal kuşunun cıvıltı sesini taklit ettiğini öne süren bilimsel araştırmalar vardır.
Piramidin dört yanında 91’er basamak vardır ve en üstteki platform dahil ediliğinde toplam basamak sayısı 365 olarak hesaplanır. Bu Maya takvimindeki Haab günleri dahil edildiğinde bir yıldaki toplam gün sayısını verir ve bir ritüel ile ilişkili olması çok muhtemeldir.
Chichen Itza’daki tüm yapılar yaklaşık 100 adet asfalttan yapılmış yol ve kaldırım ile birbirine bağlanmıştı. Aynı dönemde Orta Doğu’da ve Avrupa’da hala kaldırım uygulaması olmadığı göz önüne alındığında bu önemli bir nokta olarak değerlendirilebilirdi.
Machu Picchu
- Konum: Peru
- Durumu: Kalıntı
Machu Picchu, Peru’nun Doğu Cordillera bölgesindeki 2.430 metre yüksekliğindeki bir dağın tepesinde bulunan ve 1450 ila 1532 yılları arasında İnka İmparatorluğu tarafından kullanılmış olan eski bir yerleşim yeri ve kale idi.
Machu Picchu sıklıkla İnkaların Kayıp Şehri olarak da bilinir ancak günümüze sadece çok temel düzlemde bazı kalıntılar ulaşmıştır.
And Dağları civarında yaşamını sürdüren pek çok topluluk kendi kökenlerini belirli bir yıldız ya da belirli bir hayvan gibi çeşitli sembollere dayandırırdı.
Bu bakımdan İnkalar da kendi kökenlerini Güneş’e dayandırmakta ve kendilerini Güneş’in Oğulları olarak tanımlamakta idi.
Güneş Tapınağı (Temple of the Sun), Üç Pencere Tapınağı (Temple of the Three Windows) ve İnkalar tarafından kullanılan bir ritüel taşı olan Intihuatana, Machu Picchu’daki en önemli yapılar arasındadır.
Machu Picchu’nun neden terk edildiği kesin olmamakla birlikte bazı açıklamalar buranın İspanyol fetihleri sırasında işgal edildiğini bazı açıklamalar ise bundan çok daha önce çıkan bir çiçek hastalığından ötürü yerleşim yerinin terk edildiğini öne sürmektedir.
Kurtarıcı İsa
- Konum: Brezilya
- Durumu: Varlığını Sürdürüyor
Kurtarıcı İsa, Dünyanın Yedi Yeni Harikası arasından en yeni tarihli eserdir ve henüz 90 yıl gibi kısa bir süre önce, 1931 yılında inşa edilmiştir. Art Deco tarzında bir İsa heykeli olan Kurtarıcı İsa’nın yapımında beton ve sabun kayası kullanılmıştır.
Heykelin yüksekliği 8 metre kaide ve 30 metre heykel olmak üzere toplamda 38 metre, kollarının genişliği 28 metre ve ağırlığı 635 ton civarındadır.
Kurtarıcı İsa günümüzde hem Brezilya’nın hem de bir bütün olarak Hristiyanlığın önemli sembollerinden biri olarak kabul edilmektedir.
Kurtarıcı İsa heykelinin heybetli yapısı onu dışarıdan gelen tehditlere karşı açık bırakmakta ve heykel maruz kaldığı güçlü rüzgarlar, erozyon ve yıldırım düşmeleri nedeni ile düzenli olarak bakımlardan geçmektedir.
Buna karşın ilk tasarımda kullanılan soluk taşlar artık yeterli miktarda bulunmamakta ve bu nedenle değiştirilen bölgeler giderek daha koyu bir renk tonuna sahip olmaktadır.
Tac Mahal
- Konum: Hindistan
- Durumu: Varlığını Sürdürüyor
Tac Mahal, Hindistan’ın Agra şehrinde bulunan ve Babür İmparatoru Şah Cihan’ın emri ile 1632 – 1654 yılları arasında vefat eden eşi Ercümend Banu Begüm (Mümtaz Mahal) için inşa edilmiş olan bir anıt mezardır.
Şah Cihan’ın Mümtaz Mahal’a gösterdiği sevgiyi hiçbir zaman başka hiç kimseye göstermediği ve Mümtaz Mahal’in vefatından sonra kederinden ötürü bir hafta devlet işlerinden uzak durduğu, yaklaşık iki yıl boyunca ise müzik dinlemekten ve gösterişli giyinmekten kaçındığı söylenir. Sonrasında, Şah Cihan’ın mezarı da Tac Mahal’e yerleştirilmiştir.
Kompleks toplamda 42 dönümlük bir alan üzerine kuruludur ve tümü simetrik olarak kurgulanan türbe, cami ve konuk evi içerir.
Tac Mahal’in inşa çalışmalarında Üstad Ahmed Lahori önderliğindeki 20.000’den fazla zanaatkar ve işçi çalışmıştır ve günümüze uyarlanmış hali ile yaklaşık $77.800.000 ya da 2.650.000.000₺ civarında bir maliyete sahip olduğu tahmin edilmektedir.
Tac Mahal, 1983 yılında “Hindistan’daki İslam sanatının mücevheri ve dünya mirasının evrensel olarak hayranlık duyulan başyapıtlarından biri” olarak UNESCO Dünya Mirası Listesi’ne eklendi.
Giza Piramidi
- Konum: Mısır
- Durumu: Varlığını Sürdürüyor
Keops Piramidi, Büyük Piramit, Büyük Giza Piramidi ve Khufu Piramidi gibi isimlerle de bilinen Giza Piramidi, Firavun Khufu’nun mezarı olarak inşa edilmiş olup Mısır’daki en büyük piramittir.
Giza Piramidi, Antik Dünyanın Yedi Harikası arasından en eski ve büyük ölçüde sağlam kalan tek yapıttır ve toplam ağırlığı tahmini 6 milyon ton civarında olan, tahmini 2,3 milyon adet büyük blok kullanılarak inşa edilmiştir.
İnşaat sırasında kullanılan blokların çoğu boyut ve şekil açısından birbirinden farklı olup sadece kabaca işlenmiştir ve dış katmanlar harç ile birbirine bağlanmıştır.
Giza Piramidi hakkında her geçen gün daha fazla ayrıntıya hakim olsak da piramidin tam olarak hangi tekniklerle inşa edildiği hakkında kesin bir fikir birliği bulunmamakta ve bu durum çok sayıda alternatif teorinin türemesine neden olmaktadır.
Dünyanın Yedi Yeni Harikası Nerede?
- Çin Seddi -> Çin
- Petra -> Ürdün
- Kolezyum -> İtalya
- Chichen Itza -> Meksika
- Machu Picchu -> Peru
- Kurtarıcı İsa -> Brezilya
- Tac Mahal -> Hindistan
- Giza Piramidi (Onur Ödülü) -> Mısır
Dünyanın Yedi Yeni Harikası arasından Çin Seddi Çin’de, Petra Ürdün’de, Kolezyum İtalya’da, Chichen Itza Meksika’da, Machu Picchu Peru’da, Kurtarıcı İsa Brezilya’da, Tac Mahal Hindistan’da ve onur üyesi olan Giza Piramidi Mısır’dadır.
Sonuç
Bu içeriğimizde Dünyanın Yedi Yeni Harikası Nedir? Nerededir? ile karşınızdaydık.
Antik Dünyanın Yedi Harikası olarak da bilinen klasik listenin aksine dünyanın dört bir yanındaki farklı yapıları da gündeme daha yakın tarihli, daha modern ve daha geniş ölçekli bu liste kimileri tarafından beğenilirken kimileri tarafından beğenilmemiştir.
Siz de bu içeriğimizde yer verdiğimiz şehirleri ve ülkeleri yerinde ziyaret isterseniz Enucuzu.com üzerinden en ucuz uçak bileti, otobüs bileti ve otel rezervasyonu seçeneklerini tek tıkla karşılaştırabilir, seyahatinizi en uygun fiyatlarla planlayarak ulaşım ve konaklama masraflarınızdan tasarruf edebilirsiniz.
