Bitcoin, Ethereum, Solana ve Avalanche gibi kripto para birimlerini satın almak istediğinizde bir kripto para borsası kullanmanız gerekir.
Bu borsalar, kripto para birimlerinin alım ve satım işlemlerinin gerçekleştiği, çoğunlukla çevrim içi olarak hizmet veren pazar yerleri olarak tanımlanabilir.
Dünyanın çeşitli noktalarında Bitcoin gibi çeşitli kripto para birimlerini alabileceğiniz ya da satabileceğiniz dükkanlar ve kiosklar bulunsa da bunların birer borsa olmadıkları, esasen borsaya bağlanan aracı noktalar oldukları unutulmamalıdır.
Yani bir Bitcoin ATM’si üzerinden işlem yaptığınızda o ATM, belirli bir kripto para borsasına bağlanarak yapmak istediğiniz işlemi gerçekleştirir ve bunun üzerinden bir tür komisyon alır.
Çoğu kripto para platformu kullanıcılara Türk lirası, Amerikan doları, Euro ve Sterlin gibi fiat para birimleri ile kripto para satın alma imkanı sunar. Elbette Bitcoin gibi belirli bir kripto para birimini Ethereum gibi başka bir kripto para birimi ile de takas edebilirsiniz ancak kripto para birimleri arası çapraz işlemler nispeten sınırlıdır.
Borsalar, yukarıda ele aldığımız işlevin yanı sıra kullanıcılara yarar sağlayacak yeni özellikler de sunmaktadır: Bunlar Dolar Maliyet Ortalaması geliştirmeye yönelik Otomatik Yatırım ve Stake benzeri piyasa işlemleridir.
Bu rehberimizde kripto para ve blok zinciri teknolojilerine ilgi duyan ancak henüz deneyimi olmayan kullanıcılar için kripto para borsası nedir ve nasıl çalışır sorularını ele alacağız.
Kripto Para Nedir?
Kripto para, kriptografi yöntemi ile güvence altına alınan, blok zinciri tabanlı, dijital ve merkeziyetsiz bir değiş tokuş aracıdır.
Blockchain, özdeş kopyaları bir ağ üzerindeki düğümler arasında yayılmış olan, her tür veriyi depolayabilen ancak yalnızca yeni veri eklemesi yapılabilen ve eski verilerin değiştirilemediği ya da silinemediği bir tür veri tabanıdır.
İşlemler, sistemdeki doğrulayıcılar tarafından onaylanır ve işlem bloklarına eklenir. İşlemlerin onaylanması sırasında birden çok kişinin sistemde bulunması ve işlemleri onaylaması sayesinde işlemler güvence altına alınır.
Elbette blok zincirinin tek kullanım alanı kripto paralar değildir çünkü bilişim sistemlerindeki herhangi bir veri türünü saklamak, depolamak ya da güvence altına almak için de blok zinciri kullanılabilir.
Tarihteki ile kripto para birimi olan Bitcoin, bu unvanı sayesinde en bilinen, en yüksek hacme sahip olan ve piyasa değeri bakımından en değerli kripto para birimi konumundadır. Bitcoin, Satoshi Nakamoto takma adlı ve bugün bile kimliği bilinmeyen bir kişi ya da kişiler tarafından 31 Ekim 2008 tarihinde duyuruldu ve 3 Ocak 2009 tarihinde kullanıma sunuldu.
O zamandan bu yana her biri farklı türden amaçlara odaklanan binlerce farklı kripto para birimi geliştirildi.
Kripto Para Nasıl Satın Alınır?
Kullanıcılar bir kripto para borsası kullanarak diledikleri kripto para birimini alabilir ve satabilirler.
Başlangıçta işlem yapmak için bir kripto para borsası seçmeniz gerekecektir. Bu süreçte yüksek işlem hacmine sahip, itibarı güçlü ve şeffaflık raporu yayınlayan kripto para borsalarını tercih ederek riskleri azaltabilirsiniz.
Hesabınızı oluşturduktan sonra hesap ve kimlik doğrulaması yapmanız istenecektir. Ardından hesabınıza Türk lirası yatırarak kripto para alım – satım işlemlerini yapmaya başlayabilirsiniz.
Günümüzde onlarca farklı kripto para platformu bulunmaktadır ancak her borsanın her kripto para birimini listelemediği unutulmamalıdır.
Bitcoin ve Ethereum benzeri piyasa değeri bakımından daha büyük kripto para birimleri hemen her platformda bulunurken daha küçük kripto para birimleri daha az sayıda borsada listelenme eğilimindedir.
Kullanıcılar, bu soruna karşı birden genellikle birden fazla kripto para platformunda hesap açarak bazı borsalarda olan ancak diğerlerinde olmayan kripto paralarda işlem yapmaktadır. Ayrıca her kripto para borsasının Türk lirası yatırma desteğine sahip olmadığı da unutulmamalıdır.
Adım Adım Borsaya Kayıt Olma Aşamaları
- Kripto para borsasının web sitesine girin ya da mobil uygulamasını indirin.
- Kişisel kullanıcı hesabı oluşturun.
- Kimlik doğrulama (KYC) aşamalarını tamamlayın.
- İşlem yapmaya başlayın.
Kripto Para Borsası Çeşitleri
- Merkeziyetsiz Borsa (DEX – Decentralized Exchange)
- Merkezi Borsa (CEX – Centralized Exchange)
Kripto para borsaları geneli itibari ile iki çeşide ayrılır. İşlevleri, işlem yöntemleri ve altyapı sistemleri farklılıklar göstermektedir.
Merkeziyetsiz Borsa (DEX – Decentralized Exchange)
Merkeziyetsiz borsalar, bir ülkedeki merkezi kuruma bağlı olarak çalışmayan kripto para alım satım platformlarıdır. Merkeziyetsiz borsalarda işlemler banka veya aracı kurum gibi merkezi kurumlar üzerinden gerçekleşmez. Genellikle kripto para piyasasında deneyim sahibi olanlar tarafından kullanılmaktadır.
Merkezi Borsa (CEX – Centralized Exchange)
Merkezi borsalar ise bir ülkedeki merkezi kurumlara bağlı olarak faaliyet gösteren kripto para platformlardır. Kripto para alım satımı merkezi kurumların kontrolü doğrultusunda gerçekleşir. Türk Lirası, Amerikan Doları, Euro gibi itibari para birimleri ile işlem yapmanıza olanak sağlar.
Ayrıca, merkezi borsaların da büyük bir çoğunluğu detaylı grafikleri, bakiye kilitlemeye dayalı gelir modelleri ve vadeli opsiyon işlemlerini sistemlerine entegre etmiştir. Böylece, kripto para piyasasına yeni giriş yapanlar için de deneyim sahibi kişiler tarafından da kullanılmaktadır.
Dünyadaki En Büyük Borsalar
- Binance
- Coinbase
- OKX
Binance
Binance dünyanın en büyük kripto para borsasıdır. 2017 yılında Çin’de kurulduktan kısa bir süre sonra genel merkezi Malta’ya taşınmıştır. Ayrıca, dünyadaki birçok ülkede Binance’ın iştirak şirketleri bulunmaktadır. İştirakleri ile başka ülkelerde faaliyet gösterebilmektedir.
Örneğin, Türkiye iştiraki olan Binance TR ile Türk lirası ile işlem yapılabilmesini mümkün kılar.
Son dönemlerde de ana platformunun içerisine otomatik yatırım, vadeli opsiyon ve benzeri özellikleri entegre etmiştir. Ayrıca, hem giriş seviyesi hem de ileri seviye kullanıcılar için kullanışlıdır.
Binance, kripto para piyasasında müşteri güvenini sağlamak amacıyla ana platformunun finansal durumunu canlı olarak yayınlamaktadır.
Coinbase
Amerika Birleşik Devletleri merkezli Coinbase, kripto para alım satımı için kolay bir arayüz sağlamaktadır. Aynı zamanda, Coinbase hissesi alınabilen ilk kripto para platformu olmuş ve Amerikan Borsası NASDAQ’da işlem görmektedir.
Amerikan Borsası’nda işlem görmesi sebebiyle, finansal durumuna ilişkin raporları açıklamakla yükümlüdür. Yine de Türk Lirası yatırma ve çekme işlemleri yapılamamaktadır.
OKX
Dünyanın en büyük borsalarından birisi olan OKX hem kolay bir arayüz hem de birçok işlem opsiyonu sunmaktadır. Ayrıca yakın zaman öncesinde Türk Lirası ile işlem yapılabilir hale getirilmiştir. OKX de kullanıcı güvenini sağlamak amacıyla finansal durumunu canlı bir şekilde göstermektedir.
Türkiye’deki En Büyük Borsalar
- Paribu
- ICRYPEX
- BtcTurk
Paribu
Paribu Türkiye’de en çok kullanıcısı olan kripto para borsalarından birisidir. 2017 yılında faaliyete geçen borsa kısa sürede oldukça fazla kullanıcıya ulaştı. 2022 yılında ise Mars Group’a ait olan Cinemaximum’u satın alarak adını geniş kitlelere duyurmuştur.
ICRYPEX
2018 yılında kurulan ICRYPEX, 2023 yılı itibari ile dijital medya platformunda verdiği reklamlarla ve çeşitli lansmanlarla adını duyurur hale gelmiştir.
BtcTurk
BtcTurk, Türkiye’nin ilk kurulan ve dünyada faaliyete ilk geçen dördüncü kripto para borsasıdır. Aynı zamanda bir aracı kurum olarak hisse senedi alım satım imkanı da sunan bir uygulaması da bulunmaktadır.
