Çoğumuz kötü hava koşullarında şimşek çarpması ya da türbülans gibi çeşitli ihtimalleri düşünerek uçağa binmekten çekiniriz.
Bu olgular gerçekten de seyahat kalitemizi olumsuz etkileyebilirler ancak uçağın yapısal bütünlüğü açısından bir soruna neden olabilirler mi?
Bu içeriğimizde uçağa şimşek çarpması ne kadar yaygın, tehlikeli mi ve uçağa şimşek çarptığında tam olarak ne olur? sorularını ele alacağız.
Enucuzu.com üzerinden dilediğiniz rota için en ucuz uçak bileti, otobüs bileti ve otel seçeneklerini araştırabilir, yüzlerce farklı seçeneği tek tıkla karşılaştırarak ucuza ve indirimli seyahatin tadını çıkarabilirsiniz.
Uçağa Şimşek Çarpması Ne Kadar Yaygın?
Amerika Birleşik Devletleri Ulusal Hava Servisi (NWS) tarafından bildirilen istatistiklere göre her ticari uçak yılda ortalama bir ila iki kez yıldırım çarpmasına maruz kalır.
Yıldırımın sebep olduğu son ticari uçak kazası 1988 yılında meydana gelmiştir. Amerika Birleşik Devletleri’nde 1967 yılından bu yana yıldırımdan kaynaklanan tek bir ticari uçak kazası bile yaşanmamışken Türk Sivil Havacılık tarihinde yıldırımdan kaynaklanan hiçbir ticari uçak kazası geçmişi bulunmamaktadır.
Yalnızca 2023 yılında 36.000.000’dan fazla ticari uçuşun gerçekleştiği göz önüne alındığında yıldırımdan kaynaklanan kazalar gerçekten de inanılmaz derece nadir olarak tanımlanabilir.
Uçaklar seyrin herhangi bir aşamasında yıldırıma maruz kalabilir ancak kalkış, iniş ve 5.000 ila 15.000 feet aralığında seyir sırasında yıldırım çarpması daha yaygındır.
Hava Trafik Kontrol (ATC), belirli bir bölgede şiddetli fırtına ve yıldırım düşmesi riski olduğunda, ve gerekli görüldüğü durumlarda, uçakları planlanan rotadan saptırarak fırtına hattındaki güvenli bir alana yönlendirebilir ancak fırtına ve yıldırım olguları tam anlamı ile öngörülebilir olmadıklarından bu her zaman mümkün olmayabilir.
Ayrıca uçak yolculuklarında seyahat edenlerin sıkça çekindiği türbülanstan kaynaklanan ticari uçak kazaları da benzer şekilde son derece nadirdir. Türbülans, atmosferik koşulların değişmesinin sonucunda oluşan hava akımı bozukluklarıdır ve uçağın yükselmesine, alçalmasına ve bir yandan diğer bir yana sallanmasına neden olabilir.
Uçağın kanat bölgesinde oturmak türbülanstan ve diğer olası sarsıntılardan daha az etkilenmenizi sağlar çünkü bu bölgedeki koltuklar ağırlık merkezine daha yakındır. Bu tür sarsıntıların en yoğun hissedildikleri bölgeler ise en arka sıralardır. Ayrıntılar için Uçakta En İyi Koltuk Nasıl Seçilir? içeriğimize göz atabilirsiniz.
Türk Sivil Havacılık tarihinde türbülanstan kaynaklanan ilk ve tek uçak kazası 1979 yılında meydana gelmiştir ve o zamandan bu yana birincil sebebi türbülans olan tek bir uçak kazası dahi yaşanmamıştır.
En Güvenli Ulaşım Aracı Hangisi? isimli içeriğimizde de ele aldığımız üzere ticari uçaklarla yapılan yolculuklar, aklınıza gelebilecek tüm tehlikeler hesaba dahil edildiğinde dahi en güvenli ulaşım biçimidir.
İstatistiklere göre uçakla 5 saat yolculuk yapmak otobüs ile 5 saat yolculuk yapmaktan 3,4 kat, otomobil ile 5 saat yolculuk yapmaktan 136 kat, motosiklet ile 5 saat yolculuk yapmaktan 9.285 kat daha güvenlidir.
Öyle ki havalimanına ulaşmak için taksi ile yapacağınız 30 dakikalık bir yolculuk bile 5 saatlik bir uçuştan 13 kat daha tehlikelidir.
En Güvenli Hava Yolları Listesi isimli içeriğimizde de görebileceğiniz üzere geçtiğimiz on yıl içinde ticari hava yolu taşımacılığı kapsamında ölümlü bir kazaya karışmayan Türk Hava Yolları, denetim raporlarından edinmiş olduğu geçer notlar ve kapsamlı eğitim aşamaları da dikkate alınarak 400’den fazla hava yolu şirketi arasında en güvenli 16. hava yolu şirketi olarak seçilmiştir.
Uçağa Şimşek Çarpması Tehlikeli mi?
Uçaklarda yıldırım çarpmasına karşı alınan çok sayıda önlem vardır.
Tüm uçaklar, elektromanyetik alanları engellemek için kullanılan Faraday Kafesi sistemine uygun olarak tasarlanır ve uçağın dış gövdesi ile iç bölümleri arasında herhangi bir iletken yol bulunmaz.
Kurallara uygun olarak tasarlanan herhangi bir ticari uçakta yolcuların yıldırım çarpmasından doğrudan hasar alma olasılığı istatistiksel olarak imkansızdır.
Uçağın yakıt tankı gibi tüm kritik sistemleri mümkün olduğu ölçüde dış sistemlerden izole edilir. Ayrıca anti-statik boya uygulamaları, yıldırımın, uçağın dış bölümünde bırakabileceği hasarları minimize eder.
Yıldırım, bazı durumlarda uçağın dış gövdesindeki küçük parçalara zarar verebilir ancak bu zaten üretici tarafından beklenen ve önlemleri alınan bir durumdur.
Uçağa Şimşek Çarptığında Ne Olur?
Yıldırım, başlangıçta uçağın burnu gibi belirli bir noktaya düşecek ve uçağın akımı iletmek için tasarlanan iletken yollarından geçerek kanat ucu gibi bir çıkış noktasına doğru ilerledikten sonra Dünya’nın yüzeyine doğru devam edecektir.
Uçağa yıldırım çarpması kısa süreli parlak bir ışığa, elektrik boşalmasına bağlı olarak patlama benzeri bir sese ve çeşitli titremelere neden olabilir. Bu etkilerin şiddeti yıldırımın yüküne bağlı olacaktır. Öyle ki bazı küçük yıldırım çarpmalarını yolcuların bir kısmı farketmeyebilir. Her halükarda, etkiler oldukça kısa sürecektir.
Yıldırım çarpması sonrasında paniklemeyin ve yerinizden kalkmayın. Uçuş görevlilerinin talimatlarını dikkatli bir şekilde takip edin. Yukarıda da ele aldığımız üzere uçağa yıldırım düşmesinin ciddi bir sonuca neden olma ihtimali istatistiksel olarak çok düşüktür ve epey yaygın olsa da geçtiğimiz onlarca yıl boyunca hiçbir ticari uçak yıldırım çarpmasından ötürü düşmemiştir.
Yıldırım düşmesinden sonra uçuş ekibi, yıldırımın yüküne ve hava yolu şirketinin prosedürlerine bağlı olarak yapısal bir sorun olup olmadığının incelenmesi için uçuş rotasında zorunlu değişiklik yaparak başlangıçta planlanandan farklı bir havalimanına iniş yapabilir. Bu, endişe etmeniz gereken bir değişiklik değildir.
Şu sıralar seyahat edebileceğiniz hiçbir ticari uçağın rotası tam anlamı ile düşündüğünüz biçimde tehlikeli olmasa da bazı rotalar pilotların diğer rotalardan daha dikkatli davranmasını ve hatta bu rota için özel eğitimler almasını gerektirebilir. Dünyanın En Tehlikeli Uçak Rotaları içeriğimiz üzerinden bu rotaların bazılarına göz gezdirebilirsiniz.
Enucuzu.com üzerinden dilediğiniz rota için en ucuz uçak bileti, otobüs bileti ve otel seçeneklerini araştırabilir, yüzlerce farklı seçeneği tek tıkla karşılaştırarak ucuza ve indirimli seyahatin tadını çıkarabilirsiniz.
